„Potrzeba matką wynalazku”

Wynalezienie sposobu przechowywania żywności w metalowym pojemniku zawdzięczamy Napoleonowi. Wojenne wędrówki armii napoleońskiej przekraczały granice Europy, a nie w każdym jej miejscu było pod dostatkiem żywności dla wielotysięcznego wojska.

Napoleon ogłosił więc konkurs na wynalezienie sposobu przechowywania zapasów i transportu ich na duże odległości. Po wielu latach prób w 1809 roku konkurs wygrał Francuz Nicolas Appert, który zaproponował metodę konserwacji żywności poprzez długotrwałe gotowanie w hermetycznie zamkniętych pojemnikach. Nie opatentował on jednak swojego wynalazku i skorzystał na tym Anglik Peter Durand, który został uznany za wynalazcę metody konserwowania żywności w puszce z blachy ocynkowanej. Sposób ten doskonale sprawdził się i puszka stała się przedmiotem, po który sięgały również następne pokolenia. 

Puszki wykonywane były ręcznie, z wyginanego cylindrycznie prostokąta blachy, do której dolutowywano spód i wieczko.  Pierwsze fabryczki produkujące puszkowaną żywność powstały w Ameryce. Od 1830 roku również w Anglii zaczęły pojawiać się w sklepach puszki z przetworami. Były one stosunkowo drogie, ponieważ dzienna wydajność przy ręcznej produkcji wynosiła ok. 60 sztuk. Dla porównania, współczesne maszyny dziennie produkują ich 200 tysięcy!

Co można „zapuszkować”?

Metoda konserwowania żywności w puszkach sprawdziła się i zaczęto poszerzać asortyment konserw. Początkowo były to przetwory mięsne. W późniejszych latach usprawniono maszyny do przetwórstwa pakując do puszek ryby, kukurydzę, groch, pomidory, owoce, a nawet tytoń.

Pomysł rozlewania do puszek napojów powstał w USA w czasach prohibicji i szybko przyjął się po jej zakończeniu. W 1935 roku rozlano piwo do pierwszych 200 puszek wykonanych z blachy. Wygląd puszek nie miał wtedy znaczenia. Liczyła się ich użyteczność – tym bardziej, że w większości były przeznaczone dla armii w czasach licznych wojen.

Dopiero wtedy, gdy wzrosła popularność puszek wśród ludności cywilnej, zaczęto zwracać uwagę na ich wygląd. Drukowano etykiety lub malowano wymyślne wzory bezpośrednio na blasze.  Zachęcający wygląd stanowił obietnicę smacznej zawartości.

Współczesna puszka

Od czasu wynalezienie puszki minęło już ponad 200 lat, ale dopiero w drugiej połowie XX wieku rozpoczął się prawdziwy boom na metalowe opakowania. Udoskonalono produkcję i zautomatyzowano ją. Wcześniej puszki były ciężkie i zużywano na nie duże ilości materiału. Usprawnienie produkcji szło więc w kierunku znalezienia materiału jak najlżejszego, niepodatnego na korozję i poddającego się recyclingowi. 

W 1958 roku pojawiły się w sklepach pierwsze napoje w aluminiowych puszkach. Ważyły one zdecydowanie mniej od pierwszej puszki z roku 1935. Obecnie aluminiowa puszka o pojemności 330 ml waży około 10 gramów.

Metalowe puszki mają różnorodne kształty, a te w których pakowana jest żywność są często wyposażone w łatwy sposób otwierania przy pomocy zawleczki. Często w puszkach możemy tez kupić produkty sypkie, takie jak kawa, herbata itp. Niewątpliwą zaletą takiego przechowywania jest szczelność metalowych opakowań i ich praktyczna niezniszczalność.

Oprócz konserwowania żywności, puszki wykorzystuje się w przemyśle do przechowywania oleju, farb, rozpuszczalników i innych chemikaliów. 

Recycling i wykorzystanie puszek

Puszki – szczególnie aluminiowe – są łatwym do pozyskania materiałem, ponieważ w całości podlegają recyclingowi. Na całym świecie recyclingowi poddawanych jest prawie 90% puszek. Warto więc zastanowić się, gdzie wyrzucamy zużytą puszkę! 

Dzięki użyciu jednej tony aluminium z odzysku oszczędzamy 4 tony boksytu, ponad 700 kg ropy naftowej i 95% energii, jaka jest potrzebna do wyprodukowania nowego aluminium z rudy. Zmniejszamy też ilość odpadów na wysypiskach i chronimy coraz bardziej zanieczyszczone środowisko.

Ponowne przetworzenie to jeden ze sposobów wykorzystania zużytych opakowań metalowych. 
Modne są niestandardowe zastosowania puszek jako pojemników do przechowywania różnych drobnych przedmiotów. Można z puszki zrobić lampion, wazonik i wiele innych rzeczy, odbiegających od pierwotnego zastosowania.

Ograniczeniem w nadawaniu metalowym puszkom drugiego życia jest tylko nasza wyobraźnia…